Selamlar Trakkulüp ailesi. “Bu hafta sonu da köye gelmişken acaba ne yapabilirim?” diye düşünmedim. Çünkü aylardan beri bugünü planlıyordum
Problemi kısaca anlatayım. 2012 model 5083E traktörümüzü Eylül ayında almıştık. Bu traktörde kuyruk mili, hidrolik ve direksiyonun yağını tek bir yerde (arkada) toplanıyor. İlk haftalarında filtrenin biraz dolu olduğu belliydi.
Kasım ayına doğru çıldırtmaya başladı. Çünkü her çalıştırdığımızda filtre tıkalı oluyordu. Traktörü olduğu yerde defalarca stop ederek veya son gazı verip, direksiyonu sağa-sola çevirerek anca açıyorduk. Tabi 2 dk sonra tekrar doluyordu. Böyle böyle bir kaç defa açınca kontak kapatıncaya kadar direksiyon takıla takıla, hidrolik bazen kaldırmayacak şekilde çalışıyorduk.
Kısacası traktörün hidroliğini aktif hale getirinceye kadar, sanki akşama kadar çalışmışız gibi elimiz kolumuz ağrıyordu. Bununla biter mi? Bu traktörde orjinal olarak 12.4.24 R lastik bulunuyor ve traktöre önden bakıp arka lastiklerle karşılaştırdığınızda; ön tekerlerin arka teker izi içerisinde, motor bloğuna en yakın konumda olduğunu görebilirsiniz. Bunun dışında traktörün ön tekerlerinin max. dönüş açısı da 40 derece civarında sınırlandırılmış. Dingil açıklığı 212cm.
Tahmin edeceğiniz gibi hem direksiyonu çevirmek zor, hem de traktör bu zamana kadarki bindiğim manevrası en kötü traktördü. Hatta 12. Trakkulüp buluşmasında test ettiğim; ev sahipliği yapan Gökhan abinin 255 cm dingiller arası mesafeye sahip MF 5435 traktörü bile yanında Kubota gibi kalıyordu.
Sorunlar belliydi.
1) Traktörün manevra sınırlandırıcısı açılacaktı. Çünkü 212 cm dingil açıklığı olan bir traktörün 15 metre civarı tur çapında dönmesi insanın zoruna gidiyor. Bir çiziye yanaşmak için bile Powershuttle’dan 2-3 kere hareket verip, dönmeyen direksiyonu çevirmek için de yarım debriyajla çalışıyorduk. Daha önce JD ile pulluk sürümü konusu açmıştım. Fakat “birisi kronik olarak algılar da yanlış yönlendiririm” diye bu problemden bahsetmemiştim.
2) Şanzıman filtre ve yağını değiştirmeliydik.
Tabi ben bu traktörün teknik özelliklerini bilmiyorum (JD’nin sitesindeki yeni nesil 5E’ye ait), fitresi-yağı-suyu nasıl değişir hiçbir fikrim yok. Dedim bari bulabilirsem bir bakım kitabı araştırayım. Sonra Trakkulüpten bir üyenin 5065E traktörü için bakım el kitabı sorduğunu ve bir üyenin de link verdiğini gördüm. Nelere kadirsin Trakkulüp… Siteye açtım fakat sitenin yapısı değiştiği için link kırık çıktı. Bir şekilde broşür menüsüne girdim. 5083E yazdım, ordan Avrupa için üretilen 5083E’yi buldum. 2013 yılındaki Türkiye versiyonları için basılan kitabı ücretsiz indirdim. Aynı zamanda servisler için onarım kitapçığı da sitede var fakat +200$ bedelle indirebiliyorsunuz.
Merak edenler için link: https://techpubs.deere.com/en-US/Search/Equipment
232 sayfalık bakım kitapçığını indirdikten sonra başladım okumaya. Zaten traktörün de youtube ortamında pek tanıtımı yoktu. 1 günle önemli yerleri okudum bitidim. Ve kendime dedim ki: Bu traktör hakkında hiçbirşey bilmiyormuşsun. Gerçekten de okuduktan sonra bilinmeyen, dillendirilmeyen özelliklerini keşfettim. Bakım çizelgesini buldum, %100 doğru teknik özelliklere ulaştım, bakımları kendi başımıza nasıl yapabiliriz bu bilgileri buldum…
Mesela bu bakım çizelgesi. Daha çok traktörün ilk sezonuna yönelik hazırlanmış. Tabi kitapçık içinde her bir bakımın detayını incelediğinizde değişim saatleri daha detaylı yazıyor. Mesela motor yağı 250 saatte, şanzıman yağı ve filtresi 1000 saatte bir değişmeliymiş. Tabiki eski nesil 5E kullanıcıları yukardaki linkten kitapçığı indirip detayına hakim olacaktır. Bu sadece örnek.
Herneyse… Yukarda yazmıştım ya, trakörün 2 kritik sonu var biri şanzıman yağı ve filtresinin değişmesi diye. Kitapçıkta ilgili yeri buldum. Doğru yağı seçtikten sonra filtreye de baktım ama orjinal JD filtresi kullanın diyip geçmişler o kısımda.
Sonra yağ ve filtrenin nasıl değiştirileceğiyle ilgili kısmı buldum. Babama Şubat ayı gibi tüm bu bilgileri aktardım. O da 2 hafta önce yan sanayi fakat uyum sağlayacak parça ve yağları almış. Ben köye gelinceye kadar motor yağını değiştirmişler.
Ben de bugün traktörü amcamın garaja çelip, kendi başıma ilk defa bakım yaptım. Aşağıdaki yolları takip etmeye çalıştım. Traktör uzun zamandır temizlenmediği için boşaltma vidalarını bulmak zor oldu. Hatta kuyruk milinin altındakini bulamadım, kuyruk mili kısmında duran yağı ise arkadaki küçük fitreyi sökerek boşalttım. Filtreyi taktım, temiz yağı doldurdum. Bu kadar hızlı anlattığıma bakmayın hava soğuktu, aksilikler de oldu, tam 2 saat sürdü
Hatta şu direksiyonun o haliyle şu garaja girmek bile 3-5 dakikamı aldı.
Traktörü çalıştırmadan ön tekerlerin açı sınırlandırılarına da bir el atayım dedim. 10 yaşındaki traktörde hiç ellememiş olacaklarki donmuş kalmış. Vidaların başını zedeleyerek biraz gevşettim ama sıktırma somununu içeri çekemediğim için her iki tekerinde vidasını komple söküp attım bende. Çünkü traktörün 15 metre çaplı manevrası beni dellendiriyordu… Hatta yabancı bir sitede bu 5083E’nin 7 metre çap civarında yani 3.5 metre gibi yarıçapta dönebildiğini daha önceden gördüğümde inanmamıştım bile.
Son haliyle sınırlandırıcılar olmadan, piston ne kadar çevirirse o kadar dönecekti. Son kontrolleri yapıp traktörü çalıştırım. Yağ filtreye doldu, direksiyona ve hidroliğe yağ geldi. Direksiyonu tam sola kırdığımda aman tanrım didim.
Sanki kabinli bir Kubotaya binmişim gibiydi. Açı artışı sayesinde “kaster açısı” da ortaya çıkıp JD’ye ayrı bir heybet kattı.
Heyecanlı şekilde traktörü garajtan dışarı çıkarıp, direksiyonun zorluğunu falan kontrol ettim. Baya yumuşamıştı ama yağın soğuklundan galiba, alt devirlerde bazen direksiyon azıcık vuruyordu. Garajın yanında boş bir alan buldum. Dedim ki, “Burdan ne Tümosan ne 640 döner, Kubota M6040’tan şüpheliyim. Herhalde merdivene çıkar bu”.
Direksiyonu tam tur kırıp dönmeye başladım. Ortada tekerin değmediği ufak bir daire kalıyordu. Bir kaç defa tur attıktan sonra alandan çıkıp, adım hesabıyla çapı ölçtüm. 6.5 metre çıktı. Teknik olarak Kubota’dan bile iyi bir tık iyi dönüyordu ve yabancı sitedeki broşürün dediği çıkmıştı.
Alan sert olduğu için sonradan çizgi ekleme geksinimi duydum.
Çapı ölçtükten sonra traktöre binerken ön tekerin gövdeye sürttüğünü ve çamurluğunda kastığını gördüm. Zaten konunun başında traktörün ön tekerinin bayağı bir içte olduğunu söylemiştim, ayrıca çamurlukta yaylı değildi. Poroje başarıya ulaştı yani, ön tekerleri janttan genişletip yaylı çamurluğa geçmeden bir kaç derece açıdan feragat edeceğiz artık. Jantların ayarı konusunda da boş durur muyum o da kitapçıkta yazıyor, hangi konumda kaç mm genişlikte olacak diye.
Traktörle son bir kez daha tur atıp, “oh be” dedim. Şimdi baharın gelip, sezonun başlamasını dört gözle bekliyorum.
Konuya nokta koyarken şunları da eklemek istiyorum. Biraz bakımsız, eksikleri olsa da o bir John Deere… Ve ben o zehiri aldım. JD 6000’den falan başlamıyormuş, üzerinde JD yazması yeter… Yıllardan beri marka fanatikliğini bırakıp objektif olarak traktörleri yorumlayan ben bile onlardan oldum:
“Traktörler ikiye ayrılır; John Deere ve diğerleri” diyenler.
O “diğerlerinin” içinde ise Türkiye koşullarında (servis, yedek parça, fiyat, donanım vs) ise Massey Ferguson’un öne çıktığını düşünüyorum. Yani ne kadar da zehiri almış bir JD’ci olsam da, mantık yönünden hala Massey Ferguson markasına bağlıyım.
